TVP KULTURA  Dokumentalny cykl "Rosja - Polska. Nowe spojrzenie"

Smutek Ałtaju

Jerzy Wójcik, Rzeczpospolita, 30-12-2005

 

Premiery telewizyjne "Nasion" oraz "Bielińskiego 6" rozpoczynają dziś prezentację dokumentów zrealizowanych przez młodych rosyjskich i polskich filmowców, w cyklu "Rosja -Polska. Nowe spojrzenie". Idei patronuje minister kultury.

"Nasiona" w reżyserii Wojciecha Kasperskiego są ałtajską smutną opowieścią o szarej codzienności rodziny mieszkającej na odludziu. Rodzice i pięcioro dzieci wegetują bez nadziei na lepsze jutro. Przeżyli dramat - najstarsza córka złamana kłopotami i kłótniami domowymi popełniła samobójstwo. Nieporadny ojciec poczciwiec stara się godzić obowiązki głowy rodziny, kucharza i niańki, ale przychodzi mu to z trudem. Agresywna matka alkoholiczka nie pomaga mu, nie troszczy się o dom ani o potomstwo.

Młody reżyser - dojrzałe dzieło. Autor nie szukał egzotyki Ałtaju, skoncentrował się na człowieku. Kamera, niczym niemy obserwator, rejestruje ubogie wnętrze nieprzytulnego, zaniedbanego domu, otoczenie samotnego gospodarstwa w niewielkiej osadzie. Słucha skąpych wyznań. - Dzieci płacą za grzechy rodziców - dzieli się gorzką refleksją gospodarz, niezmordowany ojciec, znoszący z pokorą nieprzychylność losu.

Karolina Bielawska w "Bielińskiego 6" sfilmowała komunałkę w Sankt Petersburgu zajmowaną przez młodych Rosjan. Mieszkają w niej małżeństwa i samotnicy; pracusie, cwaniacy i lenie. Jedni urodzili się tu, jak 26-letni "leningradczyk" i kulturysta Władimir, inni przywędrowali, jak marzycielka malarka Olga z Murmańska. Spotykają się z rzadka w długim korytarzu lub we wspólnej kuchni podczas przygotowywania posiłków. Niekiedy toczą spory, kto powinien zmywać gary w tym tygodniu. Albo marzą. Prosta relacja, niepretensjonalna. Jest w filmie Bielawskiej także tło: fragmenty ulicy Bielińskiego, miasta nad Newą.

Autorami pomysłu spotkań studentów prestiżowych uczelni filmowych Rosji i Polski, laureatów międzynarodowych nagród, są Krzysztof Kopczyński i Mateusz Werner. Realizuje go firma producencka Eureka Media wraz z Instytutem im. A. Mickiewicza oraz European Documentary Network. Celem projektu forum filmowego "Rosja - Polska. Nowe spojrzenie" - stanowiącego część programu wymiany kulturalnej "Sezon rosyjski w Polsce. Sezon polski w Rosji" - jest wzajemne poznanie prawdy o sobie. W cyklu odbyło się w tym roku kilka sympozjów, warsztatów reżyserskich i operatorskich. Opiekę artystyczną nad młodymi filmowcami sprawowali doświadczeni dokumentaliści polscy i rosyjscy, m.in. Maciej Drygas, Władimir Fenczenko, Andrzej Fidyk, Dmitrij Kabakow. Pierwsze ukończone filmy pokazuje kanał Kultura w grudniu, premiery kolejnych przewidziano w pierwszych miesiącach przyszłego roku. W styczniu planowane jest także sympozjum i premiery w Rosji.